Rekabet Kanunu’nun Dört Temel Maddesi Nedir?

4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da altmıştan fazla madde yer almaktadır. Bu maddelerin bir kısmı Rekabet Kurumu’nun örgütlenmesine, bir kısmı ise usule ve para cezalarına ilişkin olmakla birlikte hemen hemen tüm rekabet hukuku sistemleri açısından üç ya da dört madde rekabetin korunması açısından belkemiği niteliğindedir.

Kanun açısından esasa ilişkin dört temel madde ise sırasıyla şunlardır:

1)  Kanun’un 4. maddesinde rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararları yasaklanmaktadır: Bu madde uyarınca birden fazla teşebbüsün arlarında yapmış oldukları rekabeti sınırlayıcı, bozucu veya engelleyici anlaşmalar yasaklanmakta ve bunlara cezai yaptırımlar uygulanmaktadır. Aynı şekilde teşebbüs birliklerinin rekabeti bozucu, engelleyici ve sınırlayıcı anlaşmaları da yasaklanmakta ve cezalandırılmaktadır.

Bu çerçevede, ürünlerin veya hizmetlerin satış fiyatlarının ya da satış fiyatına etki eden unsurların birlikte tespit edilmesi; piyasaların, müşterilerin, piyasa kaynaklarının paylaşılması; mal veya hizmetlerin arz veya taleplerinin kontrol edilmesi; rakiplerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasa dışına itilmesi; eşit koşullardaki kişilere, eşit durumlara farklı muamele yapılması; bir mal veya hizmetle bir başka mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınması; satılan bir malın yeniden satışına ilişkin kısıtlamalar getirilmesi konusunda anlaşılması bu maddeyi ihlal eden davranışlara örnektir. Daha ayrıntılı bilgi için bkz. “Beş Soruda Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşmalar”.

2)  Kanun’un 5. maddesinde, 4. madde kapsamında rekabeti sınırlayan anlaşma ve eylemlerin belirli koşullar altında yasaklamadan ve cezai yaptırımlardan muaf tutulacağı belirtilmektedir.

Daha önceki yazılarda da değinildiği üzere rekabetin sınırlanması ilke olarak piyasa mekanizması için tehdit oluşturmakta, toplumsal refahtan çalınması anlamına gelmektedir. Ancak bazı istisnai durumlarda rekabetin sınırlanmasının toplum açısından da faydalı olabileceği anlaşıldığından Kanun’un 5. maddesinde yer alan bütün koşulları karşılayan anlaşmalar yasaklanmamakta ve bunlara ceza uygulanmamaktadır. Söz konusu koşullara ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak bkz. “Beş Soruda MuafiyetKavramı”.

3) Kanun’un 6. maddesi ise hâkim durumun kötüye kullanılmasını yasaklamaktadır: Rekabet hukukunda bir şirketin kendi dinamikleri ile hâkim duruma gelmesi, hatta tekel olması yasaklanmamakla birlikte bir şirketin sahip olduğu gücü piyasanın temel unsurlarını etkileyerek rekabeti engelleyecek, bozacak veya kısıtlayacak şekilde kötüye kullanılması yasaklanmıştır.

Dolayısıyla bir şirketin söz konusu gücünü kullanarak potansiyel rakiplerinin piyasaya girişini engellemesi veya mevcut rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırması ya da rakiplerini piyasa dışına itmesi; eşit koşullardaki alıcılar arasında ayrımcılık yapması; bir mal veya hizmetin satışını bir başka mal veya hizmetin teşhir veya satışına bağlaması; satılan malın yeniden satışına ilişkin kısıtlamalar getirmesi; üretimi, pazarlamayı a da teknik gelişmeyi kısıtlaması; sahip olduğu gücü başka bir piyasadaki rekabeti engellemek, bozmak veya kısıtlamak amacıyla kullanılması yasaklanmıştır. Daha ayrıntılı bilgi için bkz. “Beş Soruda HâkimDurumun Kötüye Kullanılması”.

4)  Kanun’un 7. maddesinde ise hâkim durum yaratacak veya güçlendirecek birleşme ve devralma işlemleri yasaklanmaktadır. Bu madde de hem birleşme devralma yoluyla bir şirketin rakiplerini devralarak hâkim duruma gelmesini hem de rakip şirketlerin birleşerek Kanun’un 4. maddesini dolaşmalarını engellemeyi amaçlamaktadır. Kanun’un 7. maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak bkz. “Beş Soruda Birleşme ve Devralmalar”.






Önemli Not: Sitede yer alan yazıların tüm sorumluluğu yazarlara aittir ve www.rekabethukuku.info sitesini veya herhangi bir kurum veya kuruluşu bağlayıcı değildir. Sitedeki yazıların en doğru ve en güncel bilgileri içerdiği garanti edilemez. Yazılar yalnızca genel bilgi vermek amacını taşımaktadır; hukuki görüş olarak değerlendirilemez ve yayınlarda yer verilen görüşlerden kaynaklanabilecek olası zararlardan site, yazarlar ve editörler sorumlu tutulamaz. Rekabet hukukuna ilişkin sorunlarda konu ile ilgili avukatlara danışmanız ve/veyaRekabet Kurumu'na başvurmanız önerilir.